Programy wspierające najemców skuteczniejsze niż kontrola czynszów w stabilizacji gospodarstw domowych o niskich dochodach
Badanie Pioneer Institute wykazało, że kontrola czynszów może wprawdzie obniżyć koszty najmu i pomóc wrażliwym lokatorom utrzymać mieszkania, ale w dłuższej perspektywie prowadzi do pogorszenia jakości mieszkań, spadku wartości nieruchomości, mniejszej liczby nowych inwestycji oraz wzrostu cen w niezregulowanym sektorze.
BOSTON—(#nieruchomości)—Według raportu Pioneer Institute, programy po stronie popytu, takie jak bony mieszkaniowe czy bezpośrednie dopłaty do czynszu, okazują się bardziej efektywne w pomocy najemcom o niskich dochodach niż kontrola czynszów.
Kontrowersje wokół kontroli czynszów
„Dyskusje na temat polityki kontroli czynszów odzwierciedlają kompromis między krótkoterminową potrzebą stabilizacji mieszkaniowej dla rodzin w trudnej sytuacji a długoterminową koniecznością zwiększenia podaży mieszkań” – wyjaśnia Andrew Mikula, współautor badania „Stabilność, dostępność i pilność: Potencjalne ryzyka i korzyści kontroli czynszów w XXI wieku w Massachusetts”.
W Massachusetts kontrola czynszów została zniesiona w 1994 roku, ale w obliczu kryzysu mieszkaniowego, zwłaszcza w rejonie Bostonu, temat wrócił na tapetę. Obecnie ponad 75% gospodarstw domowych zarabiających poniżej 75 000 dolarów rocznie wydaje na mieszkanie więcej niż 30% swoich dochodów.
Propozycja burmistrz Bostonu
W 2021 roku burmistrz Bostonu Michelle Wu zaproponowała wprowadzenie „stabilizacji czynszów”, która zakładała ograniczenie rocznych podwyżek do maksymalnie 10% lub 6% plus wskaźnik CPI. Plan ten, zatwierdzony przez Radę Miasta, utknął jednak w legislaturze stanowej. Propozycja wykluczała nowe budownictwo (do 15 lat) oraz budynki zajmowane przez właścicieli, mające do sześciu jednostek.
Podobne rozwiązania funkcjonują już w innych stanach, np. w Oregonie, gdzie limit wynosi 7% plus CPI (od 2025 roku – 10%).
Skutki kontroli czynszów
Większość badań potwierdza, że kontrola czynszów prowadzi do:
- pogorszenia stanu mieszkań,
- spadku wartości nieruchomości,
- wzrostu cen w niezastrzeżonym sektorze.
Ponadto, w badaniu z 2022 roku aż 87,5% deweloperów deklarowało, że unikałoby inwestycji w regionach z kontrolą czynszów.
Alternatywne rozwiązania
Autorzy raportu wskazują, że lepszym rozwiązaniem są programy wspierające najemców, takie jak:
- dopłaty do czynszu,
- bon mieszkaniowy.
Massachusetts jest jednym z czterech stanów, które prowadzą własny program bonów mieszkaniowych obok federalnego Housing Choice Voucher Program.
„Długofalowym rozwiązaniem problemu mieszkaniowego jest zwiększenie podaży mieszkań poprzez uproszczenie procedur budowlanych i bardziej elastyczne przepisy” – dodaje Aidan Enright, współautor badania.
O autorach
Andrew Mikula to starszy ekspert ds. mieszkalnictwa w Pioneer Institute. Specjalizuje się w urbanistyce, rozwoju gospodarczym i reformach regulacyjnych. Absolwent Harvard Graduate School of Design.
Aidan Enright jest współpracownikiem Pioneer Institute w dziedzinie badań ekonomicznych. Wcześniej pracował jako stażysta w biurze senatora Jacka Reeda. Ukończył College of Wooster z tytułem licencjata w dziedzinie politologii i ekonomii.
O Pioneer Institute
Pioneer Institute działa na rzecz zwiększania możliwości rozwoju obywateli poprzez badania, edukację i współpracę z decydentami. Organizacja koncentruje się na czterech obszarach: edukacji, zdrowiu, rozwoju gospodarczym i wartościach obywatelskich.
Kontakt dla mediów
Amie O’Hearn
aohearn@pioneerinstitute.org