USA znosi ograniczenia w eksporcie chipów AI do Polski – nowy rozdział współpracy
Kilka dni temu wydawało się, że Polska znajdzie się na liście państw objętych nowymi restrykcjami eksportowymi. Jednak decyzja amerykańskiego Departamentu Handlu, ogłoszona niemal w ostatniej chwili, odwróciła sytuację. Stany Zjednoczone zdecydowały się znieść ograniczenia w sprzedaży zaawansowanych procesorów AI do większości krajów, w tym do Polski.
Zmiana kursu w amerykańskiej polityce technologicznej
Restrykcje przygotowane za czasów administracji Bidena miały zacząć obowiązywać już dwa dni później. Miały one ograniczać dostęp do najnowszych układów graficznych używanych w systemach sztucznej inteligencji. Ich celem było zabezpieczenie amerykańskich technologii przed potencjalnymi geopolitycznymi przeciwnikami. Jednak nowy rząd – z udziałem osób związanych z Donaldem Trumpem – zdjął te ograniczenia, zmieniając priorytety w handlu międzynarodowym.
Według oświadczenia Biura Przemysłu i Bezpieczeństwa USA, utrzymanie poprzednich przepisów mogłoby „poważnie zaszkodzić relacjom dyplomatycznym z dziesiątkami krajów” i „sprowadzić je do roli drugorzędnych partnerów”. Podkreślono również ryzyko dla innowacyjności amerykańskiego sektora technologicznego oraz nadmierne obciążenia dla firm z branży.
Polska na liście krajów z zielonym światłem
Decyzja o zniesieniu barier eksportowych została w Polsce przyjęta z ulgą – zarówno przez władze, jak i środowisko technologiczne. Choć wcześniejsze przepisy nie zdążyły wejść w życie, ich zapowiedź budziła obawy. Polska, niebędąca wśród 18 „kluczowych sojuszników” USA, miała mieć utrudniony dostęp do najnowszych układów graficznych i procesorów dla AI.
W praktyce oznaczałoby to problemy w realizacji krajowych projektów związanych ze sztuczną inteligencją oraz spowolnienie rozwoju polskiej branży high-tech. Dzięki aktywnym działaniom dyplomatycznym i wsparciu amerykańskich polityków przychylnych Polsce udało się jednak usunąć te bariery.
Ambasada RP w Waszyngtonie w specjalnym komunikacie na platformie X podziękowała amerykańskiej administracji za zniesienie tzw. „AI Diffusion Rule”. „Polska jest zaufanym sojusznikiem USA. Z niecierpliwością czekamy na pogłębienie współpracy w dziedzinie innowacji AI – razem wzmocnimy nasze kraje i sojusz transatlantycki” – napisano w oświadczeniu.
Miedzynarodowa presja i krytyka polityki Bidena
Choć pierwotny cel administracji Bidena – ochrona amerykańskich technologii przed wrogimi państwami – był zrozumiały, sposób wprowadzenia regulacji spotkał się z ostrą krytyką zarówno sojuszników USA, jak i liderów branży technologicznej.
Planowane restrykcje dzieliły świat na trzy kategorie, pozostawiając większość państw – w tym Polskę – poza gronem 18 „zaufanych partnerów” mających swobodny dostęp do procesorów GPU. Takie podejście nie tylko naruszało zasady równości w relacjach międzynarodowych, ale też godziło w interesy gospodarcze sojuszników USA.
Przeciwko tym planom wystąpiła Unia Europejska oraz czołowi producenci półprzewodników. Szczególnie aktywna była firma NVIDIA – lider w produkcji układów graficznych – która ostrzegała, że nowe przepisy mogą zaszkodzić globalnemu rynkowi i zahamować kluczowe innowacje w dziedzinie AI.
Krytyka padła również ze strony samego Departamentu Handlu USA – już pod nowym kierownictwem. Wiceszef resortu Jeffrey Kessler nie owijał w bawełnę, nazywając politykę poprzedniej administracji „nieprzemyślaną i przynoszącą odwrotne skutki”. Zapowiedział też nowe podejście: „odważną, otwartą strategię rozwoju technologii AI”. Jej celem będzie pogłębienie współpracy z zaufanymi partnerami, bez tworzenia sztucznych barier i podziałów.
Geopolityka, półprzewodniki i USA
Decyzje dotyczące eksportu procesorów AI to nie tylko kwestia gospodarcza. Coraz wyraźniej widać, że półprzewodniki stały się ważnym elementem globalnej rywalizacji geopolitycznej. Kontrola nad zaawansowanymi układami scalonymi to dziś nie tylko przewaga technologiczna, ale też strategiczny instrument wpływu.
Stany Zjednoczone, rewidując swoje przepisy, zmieniają podejście do polityki handlowej w obszarze AI. Zamiast tworzenia zamkniętego klubu wybranych państw, nowa strategia zakłada budowę szerokiego sojuszu „zaufanych partnerów”. Polska ma w nim swoje miejsce.
Chodzi o to, by amerykańskie technologie nie trafiały do takich krajów jak Chiny, Iran czy Rosja. Jednocześnie jednak nie można izolować przyjaznych państw. Zwłaszcza tych, które aktywnie współpracują z USA w dziedzinie bezpieczeństwa, energetyki czy transformacji cyfrowej.
Co dalej? Szanse i wyzwania dla Polski po decyzji USA
Zniesienie amerykańskich ograniczeń otwiera przed Polską nowe możliwości w obszarze sztucznej inteligencji, ale też stawia konkretne wyzwania. Dostęp do najnowszych procesorów to dopiero początek – teraz trzeba je mądrze wykorzystać.
Polskie firmy i ośrodki badawcze zyskują szansę na realizację zaawansowanych projektów AI bez technologicznych ograniczeń. Może to przyspieszyć rozwój krajowego sektora deep tech, zwiększyć atrakcyjność Polski dla inwestorów i zachęcić globalne koncerny do współpracy z lokalnymi partnerami.
Jednocześnie konieczne będą:
- inwestycje w infrastrukturę obliczeniową,
- rozwój specjalistycznych kompetencji,
- oraz stabilne przepisy i strategia rozwoju AI.
Polska musi też umiejętnie włączyć się w nową architekturę sojuszy technologicznych budowaną przez USA. Bycie „zaufanym partnerem” w teorii oznacza łatwiejszy dostęp do innowacji. W praktyce wiąże się też z obowiązkami – jak zapewnienie bezpieczeństwa danych, zgodność z przepisami eksportowymi i przejrzystość badań.
Nie można też zapominać o konkurencji. Wiele krajów z „zielonej listy” będzie zabiegać o podobne cele: przyciągnięcie talentów, grantów i partnerstw z amerykańskimi firmami.
Przeczytaj także: Ciemne fabryki w Chinach. Przyszłość przemysłu owiana mrokiem?